Горно Гратче
Горно Гратче | |
Маалото Мирновци | |
Координати 41°58′20″N 22°25′20″E / 41.97222° СГШ; 22.42222° ИГД | |
Регион | Источен |
Општина | Кочани |
Област | Осоговија |
Население | 0 жит. (поп. 2021)[1]
|
Пошт. бр. | 2300 |
Повик. бр. | 033 |
Шифра на КО | 13009 |
Надм. вис. | 900 м |
Горно Гратче на општинската карта Атарот на Горно Гратче во рамките на општината | |
Горно Гратче на Ризницата |
Горно Гратче или Горно Градче — село во Општина Кочани, во областа Осоговија, во околината на градот Кочани.
Потекло на името[уреди | уреди извор]
Името на селото потекнува од местоположбата на селото во однос на соседното село Долно Гратче, кое во минатото било нарекувано само „Гратче“.[2]
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Горно Гратче се наоѓа на ридест простор, северно од градот Кочани и над Кочанското Езеро. Селото е планинско и се простира на надморска височина од 900 м.[3] Нерамното земјиште околу селото е зафатено со ерозивни процеси и затоа е доста каменесто.[2] Селскиот атар зафаќа површина од 5,4 км2. Од Кочани е оддалечено 9 км.[3]
Месностите во селскиот атар се познати како: Милчовица, Тутулковица, Ковачка Рудина, Мирновец, Грамади, Црква, Грчки Дол, Грамадски Дол и Чукарки. Месноста Грчки Дол се наоѓа покрај возвишениот Градиште коешто му припаѓа на Долно Гратче. Селото е од разбиен тип, а некои од маалата се: Борово Врдо, Ржавец, Чукар Грамади, Вировчани, Анжијци, Буковци, Мирновци, Митковци, Плочари и Пупуновци. Од нив, Митковци е најиздвоено маало. Селото се снабдувало со вода за пиење од кладенци во доловите, а најпознатиот извор се нарекува Баба Великина Чешма.[2]
Историја[уреди | уреди извор]
Денешеното село не е многу стара населба и е основано во првата половина на XIX век. Него го основале три домаќинства од соседното и пониско село Долно Гратче. На местото на селото претходно имало сточарски колиби. Основачите на селото биле предци на денешните родови: Вировчани, Буковчани и Мирновчани. Со нивна поделба настанале и другите селски родови.
Во Првата балканска војна, 2 лица од Гратче (Горно и Долно) биле доброволци во Македонско-одринските доброволни чети.[4]
Стопанство[уреди | уреди извор]
Селото е едно од најсиромашните во областа.[2] Тоа нема некоја развиена земјоделска функција. Во рамките на неговиот атар, пасиштата зафаќаат површина од 198,8 ха, на шумите отпаѓаат 180,9 ха, а на обработливото земјиште 77,6 ха.[3]
Население[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Гратче (Долно и Горно живееле 175 жители, сите Македонци.[5]
Според скопскиот митрополит Фирмилијан, во 1902 година во Гратче имало 26 куќи во подаништво на Цариградската патријаршија.[6]
По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во Горно и Долно Гратче имало 216 жители Македонци.[7]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Македонци.[8]
Според пописот од 2002 година, во селото Горно Гратче живеат 13 жители, сите Македонци.[9]
Според последниот попис од 2021 година, во селото немало жители.
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 175 | / | 189 | 213 | 191 | 83 | 31 | 20 | 15 | 13 | 0 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]
Родови[уреди | уреди извор]
Горно Гратче е македонско село.
Според истражувањата од 1960 година, родови во селото се:
- Доселеници: Вировчани (8 к.), Буковчани (5 к.) и Мирновчани (4 к.) кои се доселени од селото Долно Гратче; Боровчани (6 к.), Ржавчани (4 к.), Митковци (3 к.), Анџије (3 к.), Чукарчани (3 к.) и Грамадчани (2 к.) кои се гранки од претходните родови.[2]
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Од селото има исленеиштво во Кочани.[2]
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Селото влегува во рамките на Општина Кочани од 1955 година.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од Општина Полаки.
Во периодот 1950-1952, селото било дел од Општина Долно Гратче.
Во XIX век, Горно Гратче било дел од Кочанската каза на Отоманското Царство.
Избирачко место[уреди | уреди извор]
Селото е опфатено во избирачкото место бр. 849 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште „Раде Кратовче“ на градот Кочани.[14]
На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 563 гласачи.[15]
Култура и религија[уреди | уреди извор]
Селото нема селска слава, а починатите се погребувани на гробиштата на Долно Гратче.[2]
Културни знаменитости[уреди | уреди извор]
Галерија[уреди | уреди извор]
-
Мирновци
-
Митковци
-
Пупуновци
-
Плочари
-
Анжијци
-
Куќа во Анжијци
-
Буковци
-
Куќи во Буковци
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Трифуноски, Јован (1970). Кочанска котлина — сеоска насеља и становништво. Скопје: Универзитетска печатница. стр. 66–67.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја (PDF). Скопје: Патрија. стр. 76-77.
- ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 840.
- ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 227.
- ↑ Извештај од скопскиот митрополит за бројот на куќи, 1902, отсликано од Државниот архив на Република Македонија.
- ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 132-133.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 26 март 2021.
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Описи на ИМ“ (PDF). Посетено на 26 март 2021.
- ↑ „Парламентарни избори 2020“. Архивирано од изворникот на 2020-07-15. Посетено на 1 април 2021.
- ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. II. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите. ISBN 9989649286.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Горно Гратче на Ризницата ?
|