Водопад Јагала
| Водопад Јагала |
|---|
 |
| Локација Јагала-Јоа, парохија Јелелахтме, округот Харју, Естонија |
| Координати 59,4498160°N 25,1785457°E |
| Висина 84 m (276 стапки) |
| Вкупна висина 8 m (26 стапки) |
| Број на капки 1 |
| Вкупна ширина 50 m (160 стапки) |
| Водотек реката Јагала |
| Просечна брзина на проток 12,8 m3/s (450 cu ft/s) |
_22-03-2013.jpg)
Водопад Јагала[1][2][3] (естонски: Jägala juga) бил водопад во северна Естонија на реката Јагала. Тој бил најголемиот природен водопад во Естонија, со ширина од околу 50 метарs (160 ст) и висина од околу 8 метарs (26 ст).[4] Водопадите Јагала се наоѓале во Куги во округот Харју. Водопадите Јагала се наоѓале во Куги во округот Харју. Водопадите Јагала исто така биле најмоќните водопади во Естонија, со каскадни 12.8 cubic metres per second (450 cu ft/s) вода. Можела да достигне дури 200 cubic metres per second (7,100 cu ft/s) во текот на пролетта во периоди на висока вода, а се замрзнувала во зима.[5]
Водопад и реки[уреди | уреди извор]
Водопадот Јагала бил формиран со еродирање на варовничките слоеви во карстната област. Блефот од варовник бил попознат како Балтичка карпа. Реката ја влошила карпата во форма на буквата У. Ерозијата направила водопадот да се повлече до 17 см годишно. Водата сега течела надолу 8 метарs (26 ст). Заобленото тло било 65 метарs (213 ст) долга и водата течела 12.8 cubic metres per second (450 cu ft/s).[6]
По водопадот, реката продолжувала и се забрзувала од сливот на реката Jõelähtme, 300 метарs (980 ст) од водопадите Јагала. Потоа поминувала низ хидроцентралата Јагала, која потоа повеќе ја забрзувала и ја водела до браната Линамаки. Реката потоа паѓала 11 метарs (36 ст) од браната и продолжувала по својата природна патека. Реката продолжувала вкупно 37.2 kiloметарs (122,000 ст) после водопадот.[5][7]
Географија[уреди | уреди извор]
Водопадот Јагала се наоѓал во општината Јагалахтме во селото Јагала-Јоа, 25 kiloметарs (82,000 ст) источно од Талин, и само триесет минути возење од Талин. Најбрзиот начин да стигнете таму со Талин би било такси кое може да чини помеѓу 21 и 26 евра (22,61 до 27,99 долари). Најевтиниот начин би бил автобусот на линијата 158 и 152 кој може да чини помеѓу 1 и 3 евра (од 1,08 до 3,23 долари).[8] Тој е опкружен со плодно обработливо земјиште на исток и запад, со села покрај реката. Реката течела од заливот Ихасалу во Финскиот залив.[6]
Геологија[уреди | уреди извор]
Водопадот Јагала паѓал од брегот на северна Естонија, кој бил засек во основата на палеозојската карпа. Ордовициските седиментни карпи биле изложени од потокот, а потоа откриле и многу други наоѓалишта, особено варовник. Варовникот фосилизирал многу натикоиди во варовникот. Во текот на илјадници години, водопадот го еродирал работ на карпата, а прагот ја подигнал земјата напред. Потоа еродирала долина долга 280 метри (919 стапки) и длабока 13 метри (43 стапки), каде што реката течела денес.[9][7]
Карпите што ги сочинувале водопадите биле направени од Феноскандискиот штит (или Балтичкиот штит) и Источноевропската платформа кои се судриле и го формирале балтичкиот клинт. Балтичкиот клинт бил направен пред 1,5 до 2 милијарди години. Ова ја формирало балтичката карпа. Водопадот од друга страна бил формиран пред околу 3.000 години.[10][11]
Историја[уреди | уреди извор]
Пред водопадот да го добиел името Водопад Јагала, неговото народно име било Јоарунгас. Некои мислеле дека овде имало место за богослужба, каде се поклонувало водопадот, тоа било околу 1240 година. Мапите кои датирале од 1688 година, исто така, велат дека овде можеби имало воденица напојувана со вода. Подоцна, за време на Втората светска војна, нацистите изградиле концентрационен логор овде наречен Концентрационен логор Јагала околу август 1942 година. Се проценувало дека логорот убил од 2.000 до 3.000 Евреи.[12][13]
- ↑ Varep, Endel (1968). Man and Nature, as Illustrated by Some Problems of Nature Conservation in the Estonian S.S.R. Tallinn: Valgus. стр. 54.
Jägala Falls a cascade dropping nearly eight metres ...
- ↑ Estonia, Selected Studies on Geography. Tallinn: Academy of Sciences of the Estonian SSR, Estonian Geographical Society. 1980.
... Jägala Falls. Rivers discharge from ...
- ↑ The Lonely Planet Kids Travel Book. Hawthorn, Victoria, Australia: Lonely Planet. 2015.
Jägala Falls is the country's largest waterfall ...
- ↑ „Jägala juga“ (Estonian). eestigiid.ee eestigiid.ee. Посетено на 7 December 2009.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 5,0 5,1 „Waterfalls and cascades“. www.looduskalender.ee. Посетено на 2024-01-27.
- ↑ 6,0 6,1 „GeoNames.org“. www.geonames.org. Посетено на 2024-01-27.
- ↑ 7,0 7,1 „Keskkonnaportaal | Andmed & kaart“. register.keskkonnaportaal.ee (естонски). Посетено на 2024-01-27.
- ↑ „Rome to Rio“.
- ↑ „Estonian Commission on Stratigraphy (ESK)“. stratigraafia.info (естонски). Посетено на 2024-02-09.
- ↑ Estonia, Selected Studies on Geography. Tallinn: Academy of Sciences of the Estonian SSR, Estonian Geographical Society. 1980.
... Jägala Falls. Rivers discharge from ...
- ↑ Geocaching. „Geocaching - The Official Global GPS Cache Hunt Site“. www.geocaching.com (англиски). Посетено на 2024-04-30.
- ↑ „Avaleht | Kultuuriministeerium“. www.kul.ee. Посетено на 2024-02-09.
- ↑ „Large detailed old map of Estonia (Livonia) - 1662 | Estonia | Europe | Mapsland | Maps of the World“. www.mapsland.com (англиски). Посетено на 2024-02-09.
Наводи[уреди | уреди извор]
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Водопад Јагала на Ризницата ?
- 360° QTVR панорами на цел екран Архивирано на 22 март 2010 г. на водопадите Јагала