Натписот на Бранимир
| Натписот на Бранимир | |
 Натписот на Бранимир
| |
| Создаден | 888 година |
| Место | Шопот, во близина на Бенковац, Хрватска |
| Намена | Натпис на греда и калкан на темплон |
Натписот на Бранимир (хрватски: Natpis kneza Branimira) е најстариот зачуван споменик со натпис кој дефинира хрватски средновековен владетел како кнез на Хрватите - Dux Cruatorum. Натписот првично бил дел од темплон на црква изградена од кнезот Бранимир, кој владеел со Хрватска од 879 до 892 година.
Опис[уреди | уреди извор]
На фрагменти од греда и калкан се наоѓа натпис на латински јазик кој го споменува кнезот Бранимир како: BRANIMIRO COM[ES]… DVX CRVATORṼ COGIT[AVIT] ... ("грофот Бранимир... се смета за кнез на Хрватите..."). Првите два збора се впишани на фрагмент од греда со димензии 67 х 21 сантиметри, а остатокот на фрагменти од калкан со ширина од 74 х 81 сантиметри и должина од 65 сантиметри. Двата фрагменти имаат орнаменти кои се поклопуваат по должината на горниот раб, со крст со хрватски преплет на калканот и пар птици, секоја на една страна од крстот. Фрагментите првично биле дел од темплон во црква завршена во 9 век и посветена на Свети Јероним. Црквата била изградена од Бранимир, кој владеел во 879-892 година. Натписот се чува во Музејот на хрватски археолошки споменици во Сплит.[1][2]
Натписот е значаен за историјата на Хрватска, бидејќи претставува најстар зачуван споменик на хрватски владетел опишан како владетел на една нација и ја содржи најраната регистрирана употреба на називот Хрвати. Постојат уште четири други зачувани камени натписи во кои се споменува Бранимир, најдени во Нин, Ждрапан кај Скрадин, Отрес кај Брибир и во Муќ Горњи во близина на Сплит. Оној кој бил пронајден во Муќ содржи година на осветување, а таа е 888 година.[3][4]
Можно постаро споменување на хрватски етноним се припишува на повелбата на кнезот Трпимир I од 852 година. Сепак, оригиналот е загубен, а зачувана е само копија од 1568 година.[5]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Natpis kneza Branimira“ [Duke Branimir Inscription] (хрватски). Benkovac Tourist Board. Посетено на 22 October 2011.
- ↑ Ivan Mužić (2007). Hrvatska povijest devetoga stoljeća [Croatian Ninth Century History] (PDF) (хрватски). Naklada Bošković. стр. 195–198. ISBN 978-953-263-034-3. Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-08-08. Посетено на 14 October 2011.
- ↑ Florin Curta (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500-1250. Cambridge University Press. стр. 140. ISBN 978-0-521-81539-0. Посетено на 22 October 2011.
- ↑ Ivan Botica (November 2006). „Recenzija, Prikaz - Na izvorima hrvatskoga zapadnoeuropskog identiteta, Mirjana Matijević Sokol - Vladimir Sokol (2005)“ [Review - At the Sources of Croatian West European Identity, Mirjana Matijević Sokol - Vladimir Sokol (2005)]. Radovi Zavoda za hrvatsku povijest (хрватски). University of Zagreb, Faculty of Philosophy. 38 (1). ISSN 0353-295X. Посетено на 24 October 2011.
- ↑ Ivan Mužić (2007). Hrvatska povijest devetoga stoljeća [Croatian Ninth Century History] (PDF) (хрватски). Naklada Bošković. стр. 27. ISBN 978-953-263-034-3. Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-08-08. Посетено на 14 October 2011.